علت روغن‌ ریزی گیربکس

گیربکس چیست؟

گیربکس (Transmission) در وسایل نقلیه، ابزاری است که به منظور انتقال گشتاور و سرعت از موتور به چرخ‌ها به کار می‌رود. گیربکس به دو قسمت اصلی، یعنی دنده‌به‌دنده (Manual) و اتوماتیک (Automatic) تقسیم می‌شود. در گیربکس دنده‌به‌دنده، راننده با تغییر دادن دنده‌های گیربکس، سرعت خودرو را تنظیم می‌کند. اما در گیربکس اتوماتیک، این تغییرات سرعت به طور خودکار صورت می‌گیرد و راننده نیازی به دستکاری دنده ندارد. گیربکس اتوماتیک بیشتر در خودروهای لوکس و رفاهی استفاده می‌شود.

به زبان ساده، یک گیربکس از مجموعه‌ای از چرخ دنده‌ها تشکیل شده است که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که قدرت بیشتر و سرعت کمتر یا در صورت نیاز قدرت کمتر و سرعت بیشتر را ارائه دهند.

گیربکس در وسایل نقلیه از جمله خودروها، ابزارهای راهسازی، ماشین آلات کشاورزی و صنعتی استفاده می‌شود. عمده وظیفه گیربکس، تغییر نیرو و سرعت دوران از یک محور به محور دیگر است. با استفاده از گیربکس، نیروی تولید شده توسط موتور به گونه‌ای تقسیم می‌شود که بتوان با تغییر دور محورهای مختلف، سرعت خودرو یا دیگر وسایل نقلیه را تنظیم کرد.

در خودروها، گیربکس اتوماتیک به صورت خودکار نیروها را تقسیم می‌کند و نیازی به دستی کردن دنده نیست. این نوع گیربکس باعث آسانی و راحتی در رانندگی شده و برای افرادی که تجربه کافی در رانندگی ندارند، خصوصاً در شهرها، توصیه می‌شود.

هر گیربکس دارای قطعاتی از جمله دنده‌ها، محورها، رولبرینگ‌ها، شافت‌ها و سیستم‌های کنترل و سوییچ‌ها است که باید به صورت منظم بازدید و نگهداری شوند تا از کارایی بالایی برخوردار باشند. همچنین تعویض روغن گیربکس نیز به عنوان یکی از موارد مهم نگهداری گیربکس تلقی می‌شود که باید به صورت منظم و در بازه زمانی مناسب انجام شود.

چرا باید سطح روغن گیربکس را بررسی کنید؟

بررسی سطح روغن گیربکس بسیار مهم است زیرا کمبود روغن می‌تواند باعث آسیب به گیربکس شود. اگر سطح روغن کافی نباشد، این موضوع می‌تواند باعث افزایش دمای گیربکس شود که ممکن است منجر به خرابی قطعات گیربکس شود. همچنین، کمبود روغن می‌تواند باعث ایجاد صدا و واگرایی در عملکرد گیربکس شود. برعکس، اگر سطح روغن بیش از حد بالا باشد، این موضوع می‌تواند باعث ایجاد فشار زیاد در گیربکس شود و منجر به خرابی قطعات گیربکس شود. بنابراین، بررسی سطح روغن گیربکس به منظور حفظ عمر مفید گیربکس بسیار ضروری است.

اگر اجازه دهید روغن گیربکس خودروی شما کم شود، گیربکس ممکن است به درستی تعویض شود یا اصلاً تغییر نکند. ممکن است متوجه شوید که دنده‌ها را از دست داده‌اید یا در هنگام رانندگی احساس “حس خراش” می‌کنید. سطح نامناسب روغن می‌تواند برای همیشه به گیربکس شما آسیب برساند و در نتیجه تعمیرات پرهزینه‌ای را به همراه داشته باشد.

روغن گیربکس شما برای جلوگیری از ساییدن دندان‌ها روی چرخ دنده‌ها و تماس فلز با فلز وجود دارد که می‌تواند به اجزای ماشین شما آسیب برساند. سطح روغن گیربکس شما هرگز نباید بین تعویض روغن به میزان قابل توجهی کاهش یابد . اگر برای رسیدن به سطح صحیح نیاز دارید آن را به میزان قابل توجهی شارژ کنید، نشتی را بررسی کنید.

داشتن یک وسیله نقلیه دارای مسئولیت‌های متعدد و عوامل تعمیر و نگهداری برای پیگیری است. تعمیر و نگهداری به موقع و بررسی‌های منظم و تکمیل مجدد روان کننده‌های مختلف از عوامل کلیدی برای داشتن عملکرد و کارایی عالی خودرو است. روغن‌های متعددی وجود دارد که موتور و اجزای مختلف آن را سرویس می‌کنند، مهم‌ترین و رایج‌ترین روان‌کننده‌ها روغن موتور/موتور و روغن دنده هستند که به عنوان روغن گیربکس نیز شناخته می‌شوند. درک تفاوت بین روغن موتور و روغن دنده برای حفظ یک زندگی سالم برای وسیله نقلیه شما بسیار مهم است. این می‌تواند شما را از هزینه‌های بالقوه تعمیر و سفر به مرکز خدمات نجات دهد.

روغن موتور چیست؟

موتور قلب یک وسیله نقلیه است. طراحی و مهندسی زیادی برای ساخت یک موتور پیچیده انجام می‌شود. روغن موتور نقش مهمی در تضمین حرکت روان موتور و تمامی اجزای متحرک آن دارد. روغن موتور تضمین می‌کند که قطعات متحرک در موتور به خوبی روغن کاری شده و اصطکاک بین آنها را کاهش می‌دهد و در نتیجه سایش و پارگی را کاهش می‌دهد. روغن موتور گرمای تولید شده از موتور را به گردش در می‌آورد و از بین می‌برد و کارکردن موتور در دمای بهینه باعث احتراق کارآمدتر می‌شود.

روغن موتور، یکی از مهم‌ترین عوامل در کارکرد و عمر موتور خودرو است. این روغن درون موتور قرار گرفته و عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد. روغن موتور در واقع مجموعه‌ای از ترکیبات شیمیایی است که در طول زمان، به دلیل شرایط حرارتی و شیمیایی داخل موتور، تغییراتی می‌کند. این تغییرات می‌تواند باعث کاهش عملکرد روغن شود و در نتیجه عمر موتور را کاهش دهد. بنابراین برای حفظ عملکرد بهینه موتور و افزایش عمر آن، باید به صورت دوره‌ای روغن موتور را تعویض کرد.

روغن دنده چیست

روغن دنده یا روغن گیربکس، روغنی است که در گیربکس خودرو استفاده می‌شود تا به دنباله‌های گیربکس کمک کند تا به طور صحیح حرکت کنند و به عنوان یک مادهٔ آسیب‌پذیر، نیاز به تعویض دوره‌ای دارد. روغن دنده در واقع به عنوان یک مادهٔ مشتق شده از نفت عمل می‌کند که با استفاده از مواد افزودنی و ترکیبات شیمیایی، خصوصیات مورد نیاز را برای کارکرد بهینهٔ گیربکس فراهم می‌کند.

روغن دنده باید دارای ویژگی‌هایی مانند شفافیت، پایداری در برابر دما، انتقال حرکت آسان و صاف، جلوگیری از سایش و سایر مشکلات گیربکس باشد. همچنین، انتخاب روغن دنده باید بر اساس نوع و ساختار گیربکس خودرو، شرایط اقلیمی و شرایط رانندگی مختلف، مانند رانندگی در شهر، برای سفرهای طولانی یا رانندگی در شرایط سخت، صورت گیرد.

درست مانند روغن موتور، روغن دنده یک هدف بسیار خاص دارد – روانکاری گیربکس دستی، دیفرانسیل‌ها و جعبه‌های گیربکس. از آنجایی که روغن دنده چندان با گرما مقابله نمی‌کند، اغلب با مواد افزودنی مخلوط می‌شوند و عملکرد اصلی آنها محافظت در برابر سایش و پارگی، کاهش خوردگی و بهینه‌سازی اصطکاک برای تعویض دنده نرم است.

تفاوت‌های کلیدی

یک تفاوت اساسی بین روغن دنده و روغن موتور، مواد افزودنی موجود در روغن موتور است . که به کاهش خوردگی ناشی از اکسیداسیون کمک می‌کند. افزودنی‌ها نه تنها فرسودگی و پارگی را کاهش می‌دهند، بلکه راندمان سوخت را نیز بهبود می‌بخشند. روغن‌های موتور در معرض دمای کار بالا هستند در حالی که روغن‌های دنده در معرض حرکات فشار بالا هستند. روغن دنده باکیفیت نه تنها روانکاری می‌کند، بلکه خنک می‌شود و زباله‌ها را از اجزای متحرک دیفرانسیل دور می‌کند.

سرویس و نگهداری‌های مرتب

روغن موتور و دنده عناصر بسیار حیاتی یک وسیله نقلیه هستند، بررسی منظم روغن و جستجوی هرگونه نشت روغن از گیربکس اطمینان حاصل می‌کند که خودرو هیچگاه با هیچ روغنی رو به اتمام نیست. روغن‌های دنده باید در فواصل منظم تخلیه و تعویض شوند. روغن موتور باید در فواصل حدود 10000 تا 15000 کیلومتر تعویض شود. روغن‌های دنده به اندازه روغن موتور نیازی به تعویض ندارند و فواصل بسیار طولانی تری مانند 100000 کیلومتر دارند.

روغن دنده روان کننده‌ای است که برای محافظت از گیربکس خودرو طراحی شده و به عملکرد روان گیربکس کمک می‌کند. اما مهمتر از آن، از اجزای داخلی حیاتی در سیستم دنده خودرو در برابر سایش و پارگی و همچنین آسیب حرارتی محافظت می‌کند. اگر سطح روغن گیربکس شما پایین باشد، ممکن است روغن کاری مناسب تمام قطعات متحرک به خطر بیفتد و آسیب جدی (و گران قیمت) رخ دهد.

روغن دنده با روغن موتور متفاوت است و قابل تعویض نیستند. روغن گیربکس بوی قوی شبیه گوگرد دارد و ویسکوزیته بالاتری نسبت به روغن موتور دارد. ویسکوزیته مهم است زیرا از چرخ دنده‌ها محافظت می‌کند و گیربکس صاف بین آنها را تضمین می‌کند.

علائم پایین بودن سطح روغن گیربکس شما چیست؟

اینها برخی از علائمی هستند که باید به آنها توجه کنید و نشان دهنده سطح پایین روغن گیربکس است:

چرخ دنده‌های جرکی

چرخ دنده‌های لغزنده

درگیر شدن آهسته دنده

مشکلات تعویض دنده

صداهای عجیب

صداهای سنگ زنی

نشت روغن

سطح روغن گیربکس نباید بین تعویض‌های معمول روغن که معمولاً باید حدود 50000 کیلومتر باشد، به طور چشمگیری کاهش یابد. اگر مجبور به اضافه کردن مقدار زیادی روغن برای اصلاح سطح هستید، توصیه می‌شود که نشت روغن را به دقت بررسی کنید. معمولاً نشت روغن از سیل روغن، واشر یا واشر آب‌بندی است.

توصیه می‌شود قبل از بررسی روغن گیربکس خود، با دفترچه راهنمای کاربر مشورت کنید. برخی از سطوح روغن گیربکس اتوماتیک با موتور خاموش بررسی می‌شوند در حالی که برخی از خودروها نیاز به روشن بودن موتور دارند. علاوه بر این، دفترچه راهنمای مالک فاصله توصیه شده بین تعویض روغن را نشان می‌دهد. این فواصل بسته به نوع خودرو، مدل و سن و گیربکس متفاوت است. به عنوان مثال، یک خودروی اتوماتیک نسبت به گیربکس دستی به تعویض روغن مکرر بیشتری نیاز دارد.

1. گیربکس لغزشی

گیربکس باید یکپارچه و بدون هیاهو زیاد تغییر کند. با این حال، اگر احساس می‌کنید که دنده‌ها در حین تعویض لیز می‌خورند، این نشان‌دهنده پایین بودن سطح روغن است.

لغزش را می‌توان با جابجایی ناگهانی، افزایش سرعت در دقیقه و صداهای ساییدن نیز ترکیب کرد. همه اینها نشان می‌دهد که مشکلی وجود دارد و مواد اصطکاکی حیاتی قادر به درگیر شدن نیستند. اگر ادامه دهید، آسیب قابل توجهی در گیربکس ممکن است رخ دهد.

2. گیربکس بیش از حد گرم شده

با کاهش روغن گیربکس، گیربکس به دلیل عدم روانکاری آسیب پذیر می‌شود. هنگامی که گیربکس بیش از حد گرم می‌شود، ممکن است متوجه دود ناشی از خودرو یا بوی سوختگی شوید.

این مشکل همچنین ممکن است با از دست دادن قدرت و جابجایی نامنظم رخ دهد. در هر صورت، قبل از اینکه آسیب بیشتری رخ دهد، باید ماشین را بکشید و رانندگی را متوقف کنید. در غیر این صورت، به یک گیربکس جدید نیاز خواهید داشت.

3. تاخیر در درگیری دنده

با پایین آمدن روغن گیربکس، هنگام تعویض دنده متوجه تاخیر خواهید شد. به‌علاوه، وقتی خودرو را از درایو به عقب حرکت می‌کنید، ممکن است قبل از درگیر شدن، کمی مکث شود.

این مشکل به این دلیل رخ می‌دهد که فشار گیربکس هیدرولیک کافی برای ایجاد تعویض دنده به طور معمول وجود ندارد.

4. تغییر نامنظم

هر زمان که جابجایی آنطور که باید اتفاق نیفتد، ممکن است مربوط به روغن کم باشد. بی نظمی‌ها می‌توانند خود را به عنوان یک احساس کوبیدن یا تاخیر نشان دهند.

همچنین ممکن است متوجه شوید که این جابجایی بیشتر اتفاق می‌افتد. از آنجایی که روغن ناسازگار می‌شود، زمان تعویض دنده و صافی همگی تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

5. ناتوانی در شیفت

اگر روغن گیربکس کاملاً خالی شود، ممکن است اصلاً نتوانید خودرو را تعویض کنید. این سیستم مهر و موم شده برای کار کردن نیاز به روغن کاری دارد.  می‌توانید سعی کنید گیربکس را با روغن گیربکس پر کنید تا ببینید آیا این وضعیت را حل می‌کند یا خیر. با این حال، رانندگی ماشین بدون مقدار مناسب روغن در وهله اول ممکن است باعث آسیب غیر قابل برگشت گیربکس شود.

6. چراغ‌های هشدار داشبورد

برای اکثر رانندگان، اولین نشانه که سطح روغن پایین است، چراغ هشدار داشبورد است . سیستم‌های گیربکس مدرن از حسگرهای الکترونیکی فراوانی استفاده می‌کنند که شما را از هرگونه مشکل آگاه می‌کنند.

کد مشکل بلافاصله به رایانه خودرو ارسال می‌شود و در آنجا از طریق چراغ هشدار به شما هشدار می‌دهد. اگر چراغ چک موتور یا چراغ گیربکس روشن شود، ممکن است به سادگی روغن کم باشد. در هر صورت، همیشه باید به چراغ‌های هشدار توجه کنید و فورا اقدام کنید.

هفت مرحله ساده که باید برای بررسی سطح روغن گیربکس ماشین خود دنبال کنید

1. خودرو باید روی سطحی صاف با ترمز دستی و خودرو در حالت خنثی یا پارک پارک شده باشد. موتور را روشن کنید و بگذارید برای مدتی در حالت بیکار بماند زیرا روغن باید گرم باشد تا نشانگر اندازه گیری صحیح باشد.
2. موتور را روشن نگه دارید (مگر اینکه دستور دیگری داده شده باشد)، کاپوت را باز کرده و میله روغن را پیدا کنید. اغلب در قسمت عقب محفظه موتور یافت می‌شود (همچنین می‌توانید مکان را در دفترچه راهنمای مالک پیدا کنید). در اکثر خودروها، دوشاخه پرکننده در کنار گیربکس نیز به عنوان نشانگر سطح روغن عمل می‌کند، اما تعدادی از خودروها دارای یک میله گیربکس جداگانه هستند.
3. به دلیل اینکه روغن ممکن است داغ شده باشد، ماژول را با احتیاط بیرون بکشید و با یک پارچه پاک کنید. میله اندازه گیری را مجدداً به طور کامل قرار دهید و سپس دوباره آن را بیرون بکشید. به علامت‌های انتهای میله دقت کنید
4. علامت گذاری روی میله گیربکس حد بالا و پایین توصیه شده برای سطح روغن را نشان می‌دهد. این علائم ممکن است متفاوت باشد – برخی از خودروها ممکن است دارای یک الگوی دریچه متقاطع باشند که در آن سطح باید پایین بیاید یا ممکن است یک خط کامل “گرم” و “سرد” وجود داشته باشد. روغن باید به خط “گرم” بالایی نزدیکتر باشد.
5. روغن را بین انگشتان بمالید – روغن گیربکس در صورت سالم بودن باید کمی قرمز رنگ باشد و بوی سوزش عجیبی متصاعد نشود. اگر تیره و شن است، باید روغن را عوض کنید.
6. اگر روغن کم است، یک قیف گردنی بلند را در سوراخ میله فرو کنید و روغن دنده توصیه شده را اضافه کنید تا به سطح صحیح برسد. روغن را بیش از حد پر نکنید – روغن را به تدریج اضافه کنید و سطح را تا زمانی که به خط “گرم” برسد بررسی کنید. مراقب باشید بیش از این علامت پر نشوید.
7. دیپ میله را دوباره به طور کامل وارد کنید و درب آن را ببندید

تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک دشتی

علل روغن‌ریزی گیربکس براساس نوع گیربکس و تعداد دنده‌های گیربکس متفاوت و متغیر است، اما در تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک دشتی علت روغن‌ریزی گیربکس هر چه که باشد توسط کارشناسان ما بررسی و تعویض می‌شود. علت روغن‌ریزی گیربکس باید به صورت کامل بررسی وم شخص شود سپس روغن گیربکس تعویض شود.